کاخ توپکاپی، بنای تاریخی و بسیار باشکوه و بزرگی است که پس از فتح قسطنطنیه در سال 1453 در محلۀ فاتح استانبول به دستور سلطان محمد دوم بر فراز ویرانه‌های دوران بیزانس ساخته شد. در زبان ترکی عثمانی، به آن طوپقاپو سرایی گفته می‌شد. این کاخ از قرن 15 تا 19 میلادی، مرکز حکومت عثمانی و محل اقامت امپراتوران آن بود. حدود 100 سال قبل، به دستور مصطفی کمال آتاتورک بنیان‌گذار ترکیه جدید، تبدیل به موزه گردید و درهای آن به روی مردم ترکیه و گردشگران باز شد.
معرفی بخش‌های مهم کاخ توپکاپی
دروازۀ سلطنتی:
دروازۀ سلطنتی یا باب همایون، ورودی اصلی کاخ توپکاپی است و به حیاط اول منتهی می‌شود. از دروازۀ سلطنتی، برای استقبال از مقامات رسمی و نمایندگان و میهمانان خارجی استفاده می شده. در دورۀ امپراتوران عثمانی هر فرد غیر مسلحی می‌توانست از این دروازه عبور کند.
حیاط اول:
حیاط اول کاخ توپکاپی که به آن حیاط بیرونی و حیاط عمومی هم گفته می‌شود، بزرگترین و تنها حیاط عام کاخ بود. هر فردی بدون سلاح می‌توانست از دروازۀ سلطنتی و حیاط اول خود را به کاخ توپکاپی برساند. این‌طور به نظر می‌رسد که از حیاط اول برای مراسم مختلف هم استفاده می‌شده است. ساختمان‌هایی با کاربری‌های مختلف در اطراف این حیاط وجود دارد.
حیاط دوم:
حیاط دوم که به آن دروازۀ میانی هم گفته می‌شود، به محل انجام امور اداری و نظامی دربار امپراتور اختصاص داشت. در حیاط دوم بخش‌های مهمی مانند: دیوان شاهنشاهی، آشپزخانه‌های کاخ، بیمارستان، حرم‌سرا، خوابگاه‌های نظامی و اصطبل سلطنتی قرار گرفته بود.
دروازه‌ای سمبلیک با نام دروازۀ سلام که با برج‌های نوک‌تیز و دیوارهای تاج دار، معماری قلعه‌های قدیمی اروپا را به ذهن متبادر می‌کند هم داخل حیاط دوم قرار دارد.
حیاط سوم:
حیاط سوم کاخ توپکاپی یا حیاط داخلی، مخصوص سلطان و خانوادۀ او و بخش خصوصی کاخ است. حیاط دوم و سوم از طریق دروازه‌ای بنام دروازۀ سعادت یا دروازۀ خوشبختی به یکدیگر متصل هستند؛ اما هیچ‌کس بدون اجازه حق وارد شدن به حیاط سوم را نداشته است. جشن‌های بسیار مهم در این حیاط برگزار می‌گردید. دیدار با سلطان عثمانی در این قسمت دارای آداب خاصی بود؛ کسی نباید به چشم‌های سلطان نگاه می‌کرد و نباید او را مستقیم مورد خطاب قرار می‌داد و باید وقتی چشم‌هایش به زمین دوخته شده، سخنانش را به مترجم بگوید و مترجم هم، مراتب را به استحضار سلطان می رساند. حیاط سوم دارای بخش‌های مختلفی است و آثار میراثی گران بهایی در آن‌ها نگهداری می‌شود. اتاق تماشاچیان، کتابخانه‌ها، مساجد آغاس، گالری‌های مینیاتوری، مدرسه، بخش بقاع دینی و خزانۀ امپراتوری، عناوین تعدادی از بخش‌های کاخ توپکاپی است که در حیاط سوم قرار گرفته است.
حیاط چهارم:
با گذر از حیاط سوم، به حیاط چهارم کاخ توپکاپی می‌رسیم. محلی با اتاق‌های بسیار که کاربری‌های مخصوص به خود دارند، باغ‌های پلکانی پر از گل‌های زیبا، آلاچیق‌ها و… از عمارت‌های زیبای داخل کاخ، امکان تماشای مناظر درجۀ یک دریای مرمره و تنگۀ بسفر فراهم است.
حرم سرا:
حرم‌سرا محل زندگی سلطان و خانوادۀ او بود و توسط خواجه‌ها محافظت می‌شد. این بخش از کاخ توپکاپی دارای معماری زیبا و تزئینات هنری فراوان و بسیار دیدنی است. حرم‌سرا دارای دروازه، حیاط، حمام، اتاق‌های مخصوص زندگی سلطان، اتاق اقامت زنان و خدمتکاران بوده است.
از دیگر بخش‌های مهم و دیدنی و میراثی کاخ توپکاپی: موزۀ اسلامی (تالاری بزرگ و زیبا برای نگهداری اشیاء مربوط به پیامبر و شهر مکه)، قصر مجیدیه و کتابخانۀ سلطان احمد سوم
هزینۀ بازدید از کاخ توپکاپی
هزینۀ خرید بلیت ترکیبی بازدید از کاخ توپکاپی، حرم‌سرا و راهنمای صوتی حدود 60 دلار، معادل 2000 لیر ترکیه است. البته خرید بلیت برای هر قسمت به‌طور جداگانه هم وجود دارد و بسته به فصل سفر به ترکیه، متغیر است.
جاذبه های نزدیک به کاخ توپکاپی
- مسجد ایا صوفیه:
مسجد ایا صوفیه قدمت 1500 ساله دارد و مشهورترین بنای استانبول است. قبلاً به‌عنوان کلیسا مورد استفاده بوده و در زمان عثمانیان به مسجد تبدیل شده و در حال حاضر صرفاً موزه‌ای دیدنی است.
- آب انبار باسیلکیا:
این آب انبار بیزانسی به دستور امپراتور ژوستینیانوس در سال 532 ساخته شد و با ستون‌های مرمری عظیم و معماری عالی خود، به‌عنوان بزرگترین مخزن ذخیرۀ آب سرپوشیدۀ استانبول شناخته شده است.
- موزۀ باستان شناسی:
در جنوب کاخ توپکاپی پارک گلخانه قرار گرفته است. موزۀ باستان شناسی ترکیه که در سه ساختمان مجزا واقع شده، در این پارک قرار دارد. در این موزه آثار باستانی مربوط به دولت‌های بیزانس، یونان و روم را خواهید دید.
- مسجد سلطان احمد:
به مسجد سلطان احمد، مسجد آبی هم می‌گویند. بنای این مسجد به سال 1617 می‌رسد. معماری زیبای عثمانی این بنای عظیم، گردشگران زیادی را برای تماشا جذب می‌نماید. معماری خاص، گنبدهای خیلی زیبا، مناره‌ها و گل‌دسته‌های باریک و بلند و خوش فرم، سقفی بلند با هزاران قطعه کاشی رنگارنگ و عموماً با طیف رنگ آبی و بالغ بر 200 پنجره که به‌خوبی تمام زوایای مسجد را با نور طبیعی خورشید روشن می‌کنند. ویژگی‌های مسجد سلطان احمد استانبول است.
نحوۀ رفت و آمد به کاخ توپکاپی
ازآنجا که کاخ توپکاپی در منطقۀ سلطان احمد قرار دارد، شما به‌وسیلۀ اتوبوس، مترو و تاکسی و تراموا می‌توانید خودتان را به ورودی کاخ برسانید.
هتل‌های اطراف کاخ توپکاپی
در منطقۀ سلطان احمد، تراکمی از هتل‌ها و اقامتگاه‌های مناسب وجود دارد. اغلب دیدنی‌های استانبول نزدیک این مناطق هستند و هتل‌ها با قیمت مناسبی که خدمات خود را ارائه می‌دهند، مورد اقبال گردشگران می‌باشند. اسامی تعدادی از هتل‌های نزدیک کاخ موزه توپکاپی به‌شرح زیر است:
- هتلبست وسترن سیتادل استانبول
- هتل آجوا سلطان احمد استانبول
- هتل توپکاپی
- هتل پوینت آپارات
- هتل دابل تری بای هیلتون
شرایط آب و هوایی و بهترین فصل بازدید از کاخ توپکاپی
بهترین زمان برای سفر به شهر گردشگری استانبول و بازدید از جاذبه‌های مختلف این شهر از جمله کاخ توپکاپی، فصل بهار است که تمام شهر و فضای سبز کاخ موزه، سبز و زیباست. البته در این فصل پرگردشگر قیمت خدمات بالاست و اگر تنها می‌خواهید برای دیدن کاخ به استانبول سفر کنید، فصل زمستان، شهر خلوت‌تر و هزینه‌ها برایتان کمتر خواهد بود.
رستوران‌های اطراف کاخ توپکاپی
شهر زیبای استانبول با گردشگرانی که در طول سال به آن رفت و آمد می‌کنند. رستوران‌های لوکس و با کیفیتی دارد که انواع غذاهای ترکی و بین المللی را سرو می‌نمایند. تعدادی از نزدیک‌ترین رستوران‌ها به کاخ به‌شرح زیر هستند:
رستوران کونیالی (فاصله تا کاخ ۳۰۰ متر)، رستوران سرای بورنو آسکری گازینو (فاصله تا کاخ ۵۵۰ متر)، رستوران قصر ایپلیکچی (فاصله تا کاخ ۹۰۰ متر) و رستوران رنگین کمان ماهی و گوشت (فاصله تا کاخ ۲.۸ کیلومتر)
جذابیت‌های منحصر بفرد کاخ توپکاپی
- تالار مقدس کاخ: در تالار مقدس یادگارهایی منسوب به پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) و دیگر بزرگان صدر اسلام و شهر مکه نگهداری می‌شود. گفته می شود سلطان سلیم، این یادگارها را در سفرهای مختلف خود به کشورهای عربی و اسلامی جمع آوری و به این محل انتقال داده است. نکته جالب این‌که در تمام دوران حکومت امپراتوری عثمانی، در این تالار قرآن تلاوت می‌شده است و الان نیز هنگامی که تالار برای بازدید باز است، صدای قرآن خواندن به گوش می‌رسد.
- محل احداث کاخ: کاخ توپکاپی روی شبه جزیره‌ای کوچک در ساحل استانبول بنا شده است.
- ترین کاخ جهانی: توپکاپی، عنوان بزرگترین و قدیمی‌ترین کاخ جهان را به‌خودش اختصاص داده است و به‌عنوان میراث جهانی در یونسکو ثبت گردیده است.
- چرا نام توپکاپی: در زمان ساخت، نام این کاخ بنام سرای جدید عامره بود؛ اما بعد از احداث و زمانی‌که تعداد زیادی توپ برای نمایش در اطراف کاخ مستقر کردند، نام آن به توپکاپی یعنی دروازۀ توپ‌ها تغییر یافت.
- نحوۀ نگهداری آثار باستانی کاخ: از آنجا که حفظ آثار باستانی و حفظ و حراست از آن‌ها برای رسیدن به دست نسل‌های آینده بسیار مهم است؛ لذا متولیان کاخ با روش‌هایی از جمله: کنترل دما و رطوبت محیط، نور پردازی مناسب، بازسازی و مرمت مستمر، محدودیت دسترسی و حفاظت فیزیکی، سعی دارند آثار باستانی و میراث تاریخی کاخ را از آسیب حفظ کنند.
- بزرگترین مجموعۀ چینی: جالب است بدانید که بزرگترین مجموعۀ ظروف چینی جهان در آشپزخانۀ سلطنتی کاخ توپکاپی نگهداری می‌شود.
- کتابخانه‌ای غنی: در کتابخانۀ کاخ 18000 جلد کتاب قدیمی که توسط سلطان احمد سوم جمع آوری شده است، وجود دارد.
- اقامتگاه سلاطین عثمانی: از زمان بهره‌برداری از کاخ، حدود 30 نفر از سلاطین عثمانی در این مجموعه اقامت داشتند و از این کاخ امپراتوری عثمانی را هدایت کرده‌اند.
سوغاتی های کاخ توپکاپی
با توجه به این‌که توپکاپی یک کاخ موزه است، سوغات خاصی ندارد؛ اما در فروشگاه‌های کوچک ورودی کاخ و اطراف آن شما می‌توانید سوغات ترکیه و شهر استانبول را که شامل فرش‌های ترکی زیبا، ادویۀ ترکی، لباس سنتی، طلا و جواهر و همچنین مجسمه‌های یادگاری از بناهای مهم گردشگری ترکیه را به‌عنوان سوغاتی خریداری کنید.
نکات مهم بازدید از کاخ توپکاپی
- عکاسی در تالارهای خزانه‌داری، محل نگهداری لباس سلطان و محل نگهداری یادگارهای مقدس ممنوع است.
- استفاده و دست زدن به کالسکه‌های سلطنتی داخل کاخ مجاز نیست.
- برای بازدید از اماکن مذهبی کاخ ، خصوصاً تالار یادگارهای مذهبی از لباس تابستانی و باز و دامن کوتاه استفاده نکنید.
- در طول اقامت و گشت و گذار در کاخ توپکاپی مراقب خودتان و اموال قیمتی و پولی که همراه دارید باشید.
- کاخ در روزهای سه شنبه و مناسبت‌های مذهبی و تعطیلات رسمی تعطیل است.
- برای بازدید از بخش‌های مختلف کاخ موزه ، باید جداگانه بلیت خریداری کنید.
- برای دیدن مجموعۀ کاخ و گشت و گذار در آن یک نیم روز اختصاص دهید.
