قبرس؛ جزیرهای میان شرق و غرب
قبرس، کشوری جزیرهای در شرق دریای مدیترانه، یکی از منحصربهفردترین کشورها از نظر جغرافیایی، فرهنگی و سیاسی است. موقعیت استراتژیک این کشور در تقاطع اروپا، آسیا و آفریقا، همواره آن را به کانون توجه قدرتهای جهانی و منطقهای تبدیل کرده است.
موقعیت جغرافیایی و جمعیتی
قبرس سومین جزیره بزرگ دریای مدیترانه پس از سسیل و ساردینی است. این کشور از شمال با ترکیه، از شرق با سوریه و لبنان، از جنوب با مصر، و از غرب با یونان همجواری دارد. پایتخت آن شهر نیکوزیا است که هماکنون میان دو بخش ترکنشین و یونانینشین تقسیم شده است. جمعیت قبرس حدود ۱.۲ میلیون نفر است و زبانهای رسمی آن یونانی و ترکی هستند.
تاریخچه سیاسی
قبرس سابقهای طولانی در تاریخ دارد و در طول قرنها تحت سلطه امپراتوریهای مختلفی مانند رومیان، بیزانسیها، عثمانیها و بریتانیا قرار داشته است. در سال ۱۹۶۰ قبرس از بریتانیا استقلال یافت، اما تنشهای قومی میان یونانیتبارها و ترکتبارها، در سال ۱۹۷۴ به مداخله نظامی ترکیه و تقسیم عملی جزیره منجر شد. از آن زمان تاکنون، بخش شمالی قبرس با نام جمهوری ترک قبرس شمالی (که فقط ترکیه آن را به رسمیت میشناسد) از بخش جنوبی (جمهوری قبرس) جدا مانده است.
ساختار سیاسی
جمهوری قبرس در بخش جنوبی یک دموکراسی پارلمانی است و عضو اتحادیه اروپا به شمار میرود. در بخش شمالی، جمهوری ترک قبرس شمالی دارای دولت و ساختار سیاسی مستقل است، اما تنها ترکیه آن را به رسمیت میشناسد. تلاشهای سازمان ملل برای اتحاد دو بخش جزیره تاکنون به نتیجه قطعی نرسیدهاند.
اقتصاد
اقتصاد قبرس بهویژه در بخش جنوبی، مبتنی بر خدمات، گردشگری، حملونقل دریایی و بخش مالی بینالمللی است. این کشور با سواحل زیبا، آبوهوای مدیترانهای و زیرساختهای مناسب، مقصدی محبوب برای گردشگران اروپایی است. در سالهای اخیر، منابع گاز طبیعی در سواحل قبرس نیز به اقتصاد این کشور چشمانداز جدیدی بخشیدهاند، هرچند مناقشات سیاسی بر سر مالکیت منابع هنوز ادامه دارد.
فرهنگ و جامعه
فرهنگ قبرس ترکیبی از سنتهای یونانی، ترکی و مدیترانهای است. موسیقی، رقصهای محلی، غذاهای سنتی و جشنوارههای فرهنگی نقش مهمی در زندگی مردم دارند. دین غالب در بخش جنوبی، مسیحیت ارتدکس و در بخش شمالی، اسلام است. تعامل فرهنگی میان دو جامعه، علیرغم اختلافات سیاسی، همچنان وجود دارد.
تاریخچهای کوتاه از دوران باستان تا معاصر
قبرس سابقهای چند هزار ساله دارد. تمدنهای باستانی مانند فنیقیها، مصریها، آشوریها، پارسها و یونانیها در این جزیره حضور داشتهاند. بعدها این جزیره به بخشی از امپراتوری روم، سپس بیزانس، و در قرن ۱۵ میلادی به تصرف ونیزیها درآمد.
در سال ۱۵۷۱ امپراتوری عثمانی قبرس را فتح کرد و برای حدود ۳ قرن در کنترل خود داشت. در سال ۱۸۷۸ بریتانیا اداره جزیره را به دست گرفت و در سال ۱۹۲۵ آن را مستعمره رسمی خود اعلام کرد. در سال ۱۹۶۰ قبرس استقلال یافت